W ramach przeciwdziałania zmianom klimatu obecne cele UE obejmują nie tylko perspektywę całkowitej neutralności klimatycznej do 2050 r., ale dotyczą także znacznie bliższej perspektywy, czyli 2030 r. W obowiązujących przepisach unijnych założono minimum 40-procentowe obniżenie poziomu emisji gazów cieplarnianych (w porównaniu z 1990 r.) dzięki wzrostowi udziału energetyki odnawialnej do 32-32,5 %. Polska w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 (KPEiK) zadeklarowała zwiększenie udziału OZE w finalnym zużyciu energii brutto (łącznie w elektroenergetyce, ciepłownictwie i chłodnictwie oraz transporcie) do 21-23 %.
Energetyka słoneczna jest drugim po wiatrowej, najprężniej rozwijającym się odnawialnym źródłem energii. Liczba elektrowni fotowoltaicznych w Polsce ciągle wzrasta w odpowiedzi na rosnące zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii oraz zmiany w regulacjach wspierających rozwój fotowoltaiki. Wśród klientów Leinonen Poland Sp. z o.o. są dwie spółki z branży zielonej energii, które zamierzają wybudować w naszym kraju elektrownie fotowoltaiczne o mocy odpowiednio 53 MW i 202 MW. Spółki złożyły do polskich operatorów energii elektrycznej wnioski o określenie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej i wniosły zaliczki na poczet opłaty przyłączeniowej. Wnioski zostały rozpatrzone pozytywnie i aktualnie trwają negocjacje warunków umów przyłączeniowych.
Zasady rachunkowości w branży zielonej energii mają swoje specyficzne aspekty ze względu na charakter działalności w zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE). Stawia to wiele pytań i wyzwań przed księgowymi:
- Jak wygląda proces uzyskania finansowania zewnętrznego?
- Jak realizować projekty OZE w sposób efektywny i korzystny podatkowo?
- Na co zwrócić uwagę w trakcie ustalenia struktury rozliczeń projektów OZE?
- W jaki sposób prawidłowo ująć transakcje księgowe związane ze świadectwami pochodzenia energii elektrycznej oraz prawami do emisji CO2?
- Jak prawidłowo rozliczyć podatek od nieruchomości?
Przedsiębiorstw z branży energetycznej określne są mianem „strategicznych” z racji odgrywanej przez nie roli w łańcuchu dostaw. Dlatego też podlegają rygorystycznym regulacjom nie tylko podatkowym, bilansowym, sprawozdawczym, ale również z zakresu energetyki. Zobowiązane są do stosowania zapisów:
- Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2020 r., poz. 833 z późn. zm.)
- Stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie księgowego ujęcia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych zawarte w załączniku do uchwały nr 8/2015 z dnia 8 grudnia 2015 roku
Spółki będące klientami Leinonen Poland są na wstępnym etapie realizacji inwestycji. Otrzymały
od operatorów propozycje umów o przyłączenie Elektrowni Fotowoltaicznych do sieci elektroenergetycznej i toczą się negocjacje w zakresie warunków ich zawarcia.
Ważnym dokumentem jest Wniosek o określenie warunków przyłączenia elektrowni fotowoltaicznej do sieci elektroenergetycznej. Należy go przygotować i złożyć do operatora sieci elektroenergetycznej w danym regionie. Do wniosku musi być dołączona dokumentacja:
- Dane techniczne elektrowni fotowoltaicznej, takie jak moc zainstalowana, typ paneli słonecznych, inwerterów, lokalizacja itp.
- Dane geoprzestrzenne dotyczące lokalizacji elektrowni, w tym współrzędne geograficzne.
- Plan elektrowni i schematy elektryczne.
- Dokumentacja techniczna i certyfikaty dotyczące paneli słonecznych i inwerterów.
- Informacje na temat rodzaju przyłącza i instalacji elektroenergetycznej, która musi być dostosowana lub wybudowana, aby przyłączyć elektrownię do sieci.
Procedura określania warunków przyłączenia została uregulowana w Prawie Energetycznym, Rozporządzeniu Systemowym, a także w odpowiednich Instrukcjach Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej.
Warunkiem rozpatrzenia wniosku jest wniesienie zaliczki w odpowiedniej wysokości. Czas oczekiwania na rozpatrzenie złożonego wniosku jest zależny od zakwalifikowania go do odpowiedniej grupy przyłączeniowej. Dla wniosków grupy II (wysokie napięcie) wynosi do 150 dni.
Wnioskodawca po otrzymaniu warunków przyłączenia ma dwa lata na negocjowanie warunków
i podpisanie umowy o przyłączenie. Podpisana obustronnie umowa o przyłączenie do sieci jest podstawą do rozpoczęcia prac projektowych i budowlano-montażowych związanych z realizacją inwestycji.
Działalność związana z wytwarzaniem energii jest ściśle związana z wpływem na środowisko naturalne, stąd też licznie wprowadzane na całym świecie regulacje na szczeblach organizacji międzynarodowych, jak i krajowych, mające ograniczać ten wpływ. Polski ustawodawca, w ślad za ustawodawcą unijnym, wprowadził regulacje mające na celu promowanie energii wytwarzanej z odnawialnych źródeł oraz za podejmowanie przedsięwzięć efektywności energetycznej.
Aby zagwarantować opłacalność ekonomiczną wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych oraz realizację przedsięwzięć efektywności energetycznej, konieczne było wprowadzenie systemu zachęt finansowych. Charakterystyka branży zielonej energii wymusiła powstanie specyficznych uregulowań prawnych, a także instrumentów regulujących ich działalność w zakresie wpływu na środowisko. Instrumenty te: świadectwa pochodzenia energii oraz prawa do emisji CO2 stały się przedmiotem obrotu na giełdzie towarowej. Niezwykle skomplikowany mechanizm działania tych instrumentów stawia ogromne wyzwania przed rachunkowością w zakresie ujmowania, rozchodu i wyceny bilansowej tych składników w sprawozdaniu finansowym.
W związku z rosnącym znaczeniem OZE, przepisy podatkowe i regulacje prawne są stale modyfikowane, aby uwzględniać specyfikę tej branży. Przedsiębiorstwa muszą być na bieżąco z przepisami i dostosowywać swoją rachunkowość do nowych wymogów.
Branża zielonej energii jest dynamiczna i podlega szybkim zmianom, zwłaszcza w kontekście rozwoju nowych technologii i zmieniających się przepisów. Dlatego też przedsiębiorstwa w tej branży muszą być elastyczne i dostosowywać swoją rachunkowość do zmieniających się warunków. Korzystanie z usług doświadczonych księgowych i doradców podatkowych może być kluczowe w utrzymaniu prawidłowej rachunkowości w branży zielonej energii.
Spółki będące klientami Leinonen Poland nie zatrudniają jeszcze pracowników.
Szacuje się, że zatrudnienie w sektorze OZE do 2050 roku powinno wzrosnąć aż pięciokrotnie. Zatrudnienie w branży OZE znajdą zarówno pracownicy z wiedzą techniczną, osoby z doświadczeniem w sprzedaży, ale także z umiejętnościami dotyczącymi realizacji działań w obszarze postawienia i serwisowania sprzętu. Monter instalacji elektrycznych może zarobić ponad 8000 zł, doradca klienta powyżej 4000 zł. Dużym zainteresowaniem cieszą się oferty pracy handlowca w branży OZE. Zarobki oscylować mogą nawet w okolicach 20 tysięcy miesięcznie.
(wg danych na stronie https://zielonagospodarka.pl/)
Niestabilny rynek gazu, ograniczenie podaży energii w połączeniu z rosnącymi cenami powodują, że bezpieczeństwo energetyczne staje się priorytetem. W efekcie rządy planują przyspieszyć i powiększyć inwestycje w odnawialne źródła energii.
Po wybuchu wojny w Ukrainie nastąpiły ogromne i gwałtowne zmiany na globalnym rynku energii, które spowodowała odwrót od rosyjskich paliw, w tym przede wszystkim gazu ziemnego i ropy.
Kryzys energetyczny wywołany wojną na Ukrainie zmusza wszystkich do poszukiwania nowych źródeł energii. Obecna sytuacja gospodarcza na świecie, presja inflacyjna i pojawiające się oznaki recesji mogą ułatwić zwiększenie wydatków na projekty infrastrukturalne. A to powinno stworzyć większe możliwości dla branży OZE poprzez zwiększenie popytu na zieloną energię
W 2023 roku Polska awansowała po raz kolejny w rankingu EY RECAI (Renewable Energy Country Attractiveness Index), atrakcyjności państw dla tych, którzy inwestują w odnawialne źródła energii: o jedno miejsce, na 17. pozycję. Jednocześnie stała się dziesiątym (rok temu była 15.), najatrakcyjniejszym krajem na świecie w rankingu PPA, umów na długoterminowy zakup/sprzedaż energii z OZE. Tegoroczny ranking ocenia też wpływ amerykańskiej ustawy o redukcji inflacji na inwestycje w odnawialne źródła energii na świecie.
W ramach rankingu RECAI państwa oceniane są także z punktu widzenia atrakcyjności rynku PPA (Power Purchase Agreement), czyli umów na długoterminowy zakup/sprzedaż odnawialnej energii elektrycznej. Z perspektywy odbiorcy energii, głównym celem PPA jest z jednej strony zagwarantowanie stałej ceny, a z drugiej obniżenie wskaźników emisyjności. Z perspektywy wytwórcy energii, PPA pozwalają na zapewnienie stabilnego źródła przychodów w długiej perspektywie.
To największy awans Polski, która stała się jednym z liderów rynku PPA w Europie. Wyprzedziły ją takie kraje jak Hiszpania, Niemcy i Wielka Brytania, które znacznie wcześniej rozpoczęły swoją drogę PPA.
Wiele firm, w tym międzynarodowych prowadzi w Polsce znaczącą działalność produkcyjną, handlową i usługową. Biorąc pod uwagę wysoką średnią emisyjność wytwarzania energii elektrycznej w naszym kraju przedsiębiorstwa są zmotywowane do zawierania PPA na odnawialne źródła energii.
Pod koniec 2022 roku polski rząd wprowadził limit dla producentów energii, w tym na ceny OZE, by chronić konsumentów przed nadmiernym wzrostem cen energii, co doprowadziło do dużej niepewności w zakresie PPA i wiele procesów negocjacji umów zostało wstrzymanych, opóźnionych lub odłożonych w czasie.
Jednak rosnące zainteresowanie umowami PPA, również w kontekście spadku cen w kontraktach PPA w porównaniu z zeszłym rokiem oraz perspektywy zniesienia tych limitów, powinny przyczynić się do dalszego wzrostu zawieranych transakcji. Jednocześnie wprowadzone zmiany w zasadzie 10H powinny stymulować wzrost liczby projektów wiatrowych w średnim terminie, biorąc pod uwagę niezbędny okres przygotowania i pozyskania pozwoleń dla takiego typu aktywów
EY ocenia atrakcyjność inwestycyjną państw pod względem inwestycji w odnawialne źródła energii od 2003 roku. Indeks RECAI obejmuje 40 największych rynków świata. Opierając się na bazie danych RECAI EY, od końca 2021 roku publikuje także drugi ranking – atrakcyjności rynku długoterminowych umów na zakup i sprzedaż odnawialnej energii elektrycznej w ramach kontraktów PPA. W 2022 roku dodano także tzw. „znormalizowany” indeks RECAI, który bierze pod uwagę PKB poszczególnych krajów.
